Trải qua nhiều thập kỉ thay đổi và cải tiến, nền giáo dục của chúng ta vẫn bị đánh giá là nặng tính truyền thụ và ghi nhớ, ít hiệu quả. Trong số các yếu kém, có một điều hệ trọng : Nhà trường của chúng ta hầu như chưa thành công trong việc rèn luyện khả năng tự học cho học sinh và sinh viên. Sự thiếu vắng những bài học liên quan kiến thức và kỹ năng về cách học khiến cho hết thế hệ học trò này đến thế hệ học trò khác chỉ biết thụ động và chờ kiến thức từ giáo viên và sách giáo khoa mà không thể tự mình tìm kiếm và xây dựng tri thức ở thế chủ động.
Điều này lại càng trở nên tai hại trong bối cảnh thời đại tri thức và số hóa hiện nay khi mà lượng tri thức mỗi năm của nhân loại tăng trưởng theo cấp số mũ. Kiến thức ngày hôm nay còn đúng, ngày mai đã có thể sai đi nhiều. Nhiều củ nhân, thạc sĩ ra trường không thể bắt kịp với thực tế, một phần vì đã không có được phương pháp và thói quen tự học một cách hiệu quả. Lúc họ nhận tấm bằng tốt nghiệp, cũng là lúc bắt đầu thất nghiệp.
Chỉ có cách làm chủ việc học mới giúp học sinh thích ứng tốt trong thế giới hiện nay. Nhiều nhà giáo đã thừa nhận rằng tiêu chuẩn xóa mù hiện nay chỉ là biết đọc, biết viết mà còn phải thạo cách tự học. Kỹ năng tự học chính xác là kỹ năng quan trọng bậc nhất của một người.
Đối với việc học tập, cái bất biến là phương pháp tự học, cái vận động không ngừng là tri thức của thời đại. Không gì bằng trang bị được cái bất biến đó người học của thế kỷ 21 có thể tự mình đi trên đôi chân, tự do khám phá cánh rừng của nhân loại trong cuộc đời. Thiếu kỹ năng thiết yếu này thì những khẩu hiệu rổn rang về xã hội học tập, hay học tập suốt đời chỉ cùng lắm là những lời nói cho sang miệng.
Thật may mắn là ngày nay giới giáo dục nói chung đã quan tâm đúng mức tới việc phát triển năng lực tự học. Như sáng kiến Khung Kỹ năng thế kỷ 21 và nhiều khung chương trình giáo dục phổ biến khác đã xếp kỹ năng học tập và sáng tạo thành một trong những hạng mục chính trong các năng lực cốt lõi mà học sinh thế kỷ 21 phải thành thục.
Trên cổng giáo dục trực tuyến lớn nhất thế giới Coursera, khóa học thu hút nhất cũng chính là khóa học về cách học tập. Tới nay, khóa học “ Học cách học” ( Learning how to learn ) do giáo sư Barbara Oakley và Terrence Sejnowski giảng dạy đã thu hút tới gần 2 triệu người học và được đánh giá rất cao về nội dung. Có lẽ, đây cũng là khóa học trực tuyến mở đại chúng ( MOOC ) đầu tiên được làm phụ đề tiếng Việt mấy năm về trước. Nhờ khóa học ‘ triệu người’ này mà nhiều người Việt biết đến giáo sư Barbara Oakley, đến các kiến thức về não bộ, về cách con người học tập trước khi cuốn sách cùng tên mà bạn cầm được xuất bản bằng Tiếng Việt.
Cuốn sách ‘ Học cách học’ này có thể mang lại điều gì cho chúng ta? Nó giúp chúng ta biết được tại sao lại cần phải kết hợp giữa việc học tập thật tập trung và thư giãn thật hợp lý. Nó cũng giúp chúng ta hiểu được càng học hỏi, càng năng động , càng tập thể dục, vận động chăm chỉ thì não bộ càng phát triển và thúc đẩy chất lượng cuộc sống. Cuốn sách vén bức màn bí của tật trì hoãn và cách thức để vượt qua chúng. Nó còn giúp ta biết được rằng, đôi khi nhược điểm lại hóa ra là ưu điểm trong việc học. Cuốn sách mỏng này giới thiệu hàng chục kỹ thuật thật hữu ích để mỗi người có thể học tập hiệu quả hơn, vui vẻ hơn mỗi ngày và còn nhiều hơn nữa. Cuốn sách nhỏ này chắc chắn là một bảo bối mà các giả dành tặng cho những người ham học của thế kỷ 21.
