PHIẾU BÀI TẬP TIẾNG VIỆT LỚP 7
I. Lý thuyết:
* Vẽ sơ đồ tư duy tổng hợp kiến thức của các bài:
- Câu rút gọn. (Gợi ý: khái niệm, cách dùng, ví dụ,..)
- Câu đặc biệt. ( Gợi ý: khái niệm, tác dụng, ví dụ,..)
- Văn nghị luận. ( Gợi ý: khái niệm, đặc điểm văn nghị luận, bố cục, phương pháp lập luận,…)
* Lưu ý: Khi vẽ các con cần lưu ý những điều sau:
- Xác định những từ khoá (tránh viết dài).
- Vẽ chủ đề ở trung tâm.
- Vẽ các nhánh (Chú ý: Trong 1 vấn đề mỗi nhánh chính và nhánh phụ phải cùng 1 màu).
II. Luyện tập:
Bài 1. Xác định các câu đặc biệt và câu rút gọn trong các ví dụ sau. Thử khôi phục thành phần bị lược bỏ ở câu rút gọn:
a. Đêm trăng. Biển yên tĩnh. Tàu Phương Đông buông neo trong vùng biển Trường Sa.
b. Mẹ không lo, nhưng vẫn không ngủ được. Cứ nhắm mắt lại là dường như vang bên tai tiếng đọc bài trầm bổng.
c. Nhơ nháp, hôi hám, ngứa ngáy, bứt rứt, bực mình. Chửi tục, cãi nhau, thở dài.
d. Đêm. Thành phố lên đèn như sao sa. Màn sương dày dần lên, cảnh vật mờ đi trong một màu trắng đục.
e. Tháng hai trồng cà, tháng ba trồng đỗ.
f. Mẹ ơi, con khổ quá mẹ ơi! Sao mẹ đi lâu thế? Mãi không về!
g. – Những ai ngồi đấy? – Ông Lí cựu với ông Chánh hội.
Từ bài tập trên, lập bảng phân biệt câu rút gọn với câu đặc biệt.
Bài 2 : Hãy xác định câu rút gọn có trong mỗi đoạn trích sau và khôi phục lại thành phần được rút gọn trong câu tìm được.
a) Con cá trả lời:
– Thôi đừng lo lắng. Cứ về đi. Trời phù hộ lão. Mụ già sẽ là nữ hoàng.
(Ông lão đánh cá và con cá vàng – A.Pu-skin)
b) Quan lớn đỏ mặt tía tai, quay ra quát rằng:
– Đê vỡ rồi!… Đê vỡ rồi, thời ông cách cổ chúng mày, thời ông bỏ tù chúng mày! Có biết không?… Lính đâu? Sao bay dám để cho nó chạy xồng xộc vào đây như vậy? Không còn phép tắc gì nữa à?
(Sống chết mặc bay – Phạm Duy Tốn)
Bài 3: Hãy tìm và nêu tác dụng của câu đặc biệt có trong các đoạn trích sau:
a) Đêm. Thành phố lên đèn như sao sa. Màn sương dày dần lên, cảnh vật mờ đi trong một màu trắng đục.
(Ca Huế trên sông Hương – Hà Ánh Minh)
b) Mẹ ơi! Con khổ quá mẹ ơi! Sao mẹ đi lâu thế? Mãi không về!
c) Than ôi! Sức người khó địch nổi với sức trời! Thế đê không sao cự được lại với thế nước! Lo thay! Nguy thay! Khúc đê này hỏng mất.
(Sống chết mặc bay – Phạm Duy Tốn)